Mysterie rond Tjerk Vermaning ook niet opgelost tijdens jaarlijkse Harm Tiesingdag
“Vermaning een oplichter? Ik durf het nog steeds niet met zekerheid te zeggen”
In Hotel Restaurant Eeserhof in Ees vond afgelopen zaterdag de jaarlijkse Harm Tiesingdag van de Stichting Harm Tiesing plaats. De dag stond in het teken van amateurarcheoloog Tjerk Vermaning. Zijn leven en werk werd vanuit drie verschillende invalshoeken belicht en na afloop – na een heerlijk buffet met stamppot kapucijners – mochten de aanwezigen zelf oordelen en dé hamvraag beantwoorden: was Vermaning nou een oplichter of niet? Was hij een vervalser of handelde hij te goeder trouw? ‘’Het mooie was wel dat niemand na afloop echt met een antwoord kwam. Behalve dan de advocaat van Vermaning tijdens zijn hoger beroep. Maar verder? Het mysterie blijft’’, zegt Andre Rosing.
Geroemd en bewonderd
Vermaning, hij overleed in 1987 op 58-jarige leeftijd in het ziekenhuis in Groningen aan hartfalen, was een amateurarcheoloog. Hij verzamelde fossielen en oudheden en was hoofdzakelijk actief in de provincie Drenthe. Lang verhaal kort: in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw deed Vermaning op een gegeven moment de ene na de andere unieke opgraving. Het kon niet op. Hij vond, zei hij, in Hoogersmilde bijvoorbeeld een tweetal volgens hem bij elkaar horende slachtplaatsen van mammoetjagers (volgens Vermaning ongeveer 70.000 jaar oud) op de grond van boer Vos dichtbij de televisietoren. De provincie Drenthe kocht het voor 10.000 gulden. Later vond hij ook iets bijzonders in Hijken en claimde hij in 1970 de vondst van schedelfragmenten van Neanderthalers. In eerste instantie werd Vermaning geroemd en bewonderd. Hij kreeg zelfs de Culturele Prijs van Drenthe. Later kwamen de twijfels. In 1975 werd hij aangehouden op verdenking van vervalsing van de door hem opgegraven en (soms) verkochte ‘schatten’. In eerste instantie werd hij veroordeeld tot een korte celstraf, in hoger beroep werd hij vrijgesproken en kreeg hij liefst 5000 gulden vergoeding voor de anderhalve dag dat hij vastgezeten had. Vermaning was door de hele kwestie echter wel verbitterd geraakt en stierf dus al op jonge leeftijd.
Whiskey en reiskosten
‘’Wij waren er in geslaagd drie heel interessante gasten naar Ees te halen. Anja Schuring vertelde vooral over het leven van Vermaning, terwijl archeoloog Marcel Niekus inging op de opgravingen van Vermaning. De derde gast stal de show, advocaat Reinder van der Molen. Hij stond Vermaning bij in zijn hoger beroep. Reinder kon geweldig mooi vertellen. Kijk, er was sprake van vervalsing, maat het kon niet hard gemaakt worden of dit ook het werk was geweest van Vermaning. Reinder was vanuit zijn functie zaterdag de enige die volmondig nee zei toen gevraagd werd of Vermaning een oplichter was’’, zegt Rosing. ‘’Het heeft heel wat zweet gekost om deze sprekers naar Ees te krijgen. Maar wat waren ze goed. En niet duur. Dan heb je het over een fles whiskey en reiskosten. Het was voor het eerst dat ze samen invulling gaven aan zo’n dag en na afloop werden er volgens mij al plannetjes gesmeed om dit vaker te gaan doen’’, zegt Rosing.
(Week in Week uit/Vincent Muskee)